چکیده ای تحقیقات پیرامون فردوسی(نگاهی کوتاه به منظومه های حماسی – مذهبی در شعر فارسی و آغاز آنها)
12 مهر 1397
نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی باعث شکل گیری منظومه های حماسی ملی در ایران شد و پس از آن سرایش حماسه های تاریخی و سپس حماسه های مذهبی نیز شکل گرفت. با توجه به این امر، محقق در پژوهشی که با عنوان « نگاهی کوتاه به منظومه های حماسی – مذهبی در شعر فارسی و آغاز آنها» در مقطع دکترا انجام گرفت، به بررسی جذبۀ حیدري و تاثیرگذاري او بر سرودن منظومه هاي حماسی – مذهبی می پردازد.
وی در پی آن است که زندگی و آثار میرزا ابوطالب اصفهانی، به عنوان آغازگر سرایش منظومه های حماسی – دینی را مورد تحلیل قرار دهد و سپس تأثیر او را در استمرار سرودن منظومه های حماسی – دینی و ایجاد سنّتی به نام «حمله سرایی» در شعر فارسی مورد بررسی قرار دهد.
وی در این پژوهش در میابد که سرودن منظومه هاي دینی که با علی نامه و چند دهه بعد از سرودن شاهنامه شروع شده بود، در قرنهاي بعد رواجی بیشتر پیدا کرد و شعرها از حماسه هاي ملی که تا قرن پنجم بیشتر حماسه ملی بود به حماسه هاي تاریخی و دینی مبدل
شد. یکی از این منظومه های دینی که در دوره صفویه مورد توجه شاعرانی بسیار قرار گرفت، حمله حیدري سروده باذل مشهدی است. این مجموعه متاثر از حماسۀ جذبۀ حیدری بود که پیشتر توسط ابوطالب فندرسکی سروده شده بود.
آغازگرِ سرودنِ منظومه های حماسی – مذهبی، میرزا ابوطالب فندرسکی اصفهانی است که با سرودن منظومه ای تحت عنوان «جذبه حیدری» درباره زندگی امام علی (ع)، سنتی را پی افکند که بسیار زود مورد توجه و البته تقلید بسیاری از شاعران این دوره و دوره های بعد قرار گرفت و موجدِ موجِی جدید از خلق منظومه های حماسی با نام عمومیِ «حمله حیدری» شد.
سید مرتضی طاهری برزکی، »نگاهی کوتاه به منظومه های حماسی – مذهبی در شعر فارسی و آغاز آنها»؛ دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی. پژوهشنامه ادب حماسی. شماره چهاردهم. سال هشتم.